Je nadert een kruising en het stoplicht springt op oranje. Wat doe je? Geef je extra gas, of rem je af en stop je?

Een ogenschijnlijk simpele keuze, maar in de halve seconde dat je de afweging maakt om te stoppen of door te rijden, gebeurt er ontzettend veel.

Al eerder schreef ik een blog over de invloed van onze gedachten en onze gevoelens bij het maken van keuzes. Vandaag wil ik daar kort op verder gaan, aan de hand van een simpel model dat ik de afgelopen maanden steeds vaker ben gaan gebruiken en dat voor veel mensen bruikbaar is gebleken.

Het model ziet er als volgt uit:

Het uitgangspunt is dat bij het maken van een keuze (gedrag) zowel gedachten als gevoel een rol spelen. Op alle drie de hoeken van deze driehoek staat een stoplicht, dat op rood, oranje of groen kan staan. Groen betekent niets aan de hand, oranje betekent twijfel en rood is stoppen.

Op deze manier zijn allerlei combinaties te bedenken van groene, oranje en rode lichten, en de bijbehorende keuze en acties (of juist het uitblijven daarvan). Alle seinen op groen lijkt de ideale situatie, waarbij er geen twijfel mogelijk is en het vanzelfsprekend is om door te gaan. Er zijn echter ook combinaties die ingewikkelder zijn. Een daarvan wil ik er uitlichten, omdat ik die vaak in mijn sessies tegenkom:

Je gevoel geeft een signaal af van twijfel, of zelfs ‘niet doen’. Je zou kunnen zeggen ‘dat het niet goed voelt’. En toch doe je het, omdat je gedachten zeggen dat je het wel moet doen. Het groen van de gedachten weegt blijkbaar zwaarder dan het oranje of rood van het gevoel.

Herkenbaar?

Het kan een prima afweging zijn om ondanks dat iets niet goed voelt, het toch te doen. Soms moeten we nu eenmaal dingen doen waar we weinig of geen zin in hebben: de afwas, schoonmaken, administratie, naar de verjaardag van die vervelende tante; het zijn zo maar een paar voorbeelden van vervelende klussen die we toch allemaal heel gewoon vinden om wel te doen.

Wanneer het echter gaat om keuzes die impact hebben op je eigen leven of je werk, dan is het raadzaam om hier iets langer stil te staan. Je kunt je gevoel een aantal keer negeren, maar uiteindelijk zul je daar vroeg of laat een prijs voor betalen. En áls je er toch voor kiest om je verstand voorrang te geven, wees je er dan tenminste van bewust en realiseer je welke mogelijke consequenties dat heeft.

Er is in dit model geen goed of fout: elke afweging om iets wel of niet te doen kan legitiem zijn en alleen jij zelf kunt beoordelen of het klopt of niet. Dit model kan je misschien wel helpen bij het maken van een keuze, of om zo nu en dan je eigen beslissingen eens te evalueren: hoe stonden alle stoplichten erbij, en in hoeverre ben je je daarvan bewust geweest? Is er een stoplicht dat wel erg vaak voorrang krijgt? En hoe zou het zijn als je een ander stoplicht eens voorrang zou geven?

Deze en vergelijkbare vragen staan centraal in de coaching en trainingen die ik geef. Het stoplicht van het gevoel krijgt daarin uitgebreid de aandacht, iets wat helaas niet altijd vanzelfsprekend is. Als je interesse hebt om deze vragen ook voor jou eens uit te diepen, dan kun je contact met me opnemen voor een vrijblijvende intake.